NASCOM-1: Mijn Z80-computer uit 1980 (deel 1)

In 1980 kocht ik bij Radio Rotor een bouwpakket voor een computer met een Z80 microprocessor, de NASCOM-1. Leuk en leerzaam om wat in machinetaal te kunnen programmeren. Maar… druk met gezin en werk, en de koffer met de NASCOM-1 verdween uiteindelijk naar zolder. Drie jaar geleden heb ik hem ‘opgegraven’ en weer werkend gemaakt. Het resultaat zie je in de volgende video: De NASCOM-1 speelt Towers of Hanoi (in machinetaal geprogrammeerd).

Towers of Hanoi met drie schijven.

(Towers of Hanoi is een spel waarbij je een stapel schijven van het linker paaltje moet verplaatsen naar het rechter paaltje, waarbij het middelste paaltje als ‘parkeerplaats’ wordt gebruikt. Je mag namelijk nooit een schijf op een kleinere schijf plaatsen.)

De NASCOM-1-kit bestond uit een grote printplaat (20,3 x30,5 cm, zie Fig. 1) en een zak met 200 onderdelen die je zelf op de print moest solderen (1300 soldeerverbindingen!). Daarbij een voeding (ook als bouwpakket), een toetsenbord en uitgebreide documentatie. Maar dan had je ook wat: Een op Z80 gebaseerde computer met 1KB User-RAM, 2KB NAS-SYS-1 operating system (met editing- en debug-opties), 1KB videogeheugen (48 regels van 16 karakters), UHF- en AV-uitgangen voor TV of monitor, een UART met seriƫle poorten voor RS232-apparaten en voor een cassetterecorder, een PIO met twee 8-bits parallelle poorten, en een connector voor uitbreiding met extern geheugen (max. 60 KB).

Fig. 1 NASCOM-1 printplaat
Fig. 2 Een boekwerk van 40 pagina’s…

Als behuizing leek mij een koffertje wel handig (makkelijk te vervoeren). In Fig. 3 zie je de eerste uitvoering (demo op een hobbytenstoonstelling 43 jaar geleden). De onderdelen van de computer waren afzonderlijk in het koffertje gemonteerd en ik gebruikte een externe cassetterecorder (staat op de TV). In Fig. 4 zie je de uiteindelijke uitvoering die ik later maakte op een apart aluminium ‘chassis’ dat in z’n geheel in de koffer kon worden vastgezet. De cassetterecorder was een ‘passend gemaakte’ Philips N2505 en er was een apart paneel voor I/O- en klokinstellingen. Tot slot nog een frontpaneel toegevoegd.

Fig. 3 De eerste versie in een koffertje.
Fig. 4 Versie twee op een soort ‘chassis’ dat in de koffer past.

Toen ik mijn NASCOM-1 drie jaar geleden van zolder haalde heb ik eerst de primaire van de voedingstransformator (waar ik via de onderkant van het chassis makkelijk bij kon komen) van 220 V omgezet naar 240 V en toen optimistisch de netspanning aangesloten. Helaas… geen oplichtende LED’s in de voeding. Dat had ik natuurlijk kunnen bedenken: de elco’s waren na al die jaren niet meer zo lekker (Fig. 5).

Fig. 5 Defecte elco met bobbels aan de bovenkant.

Omdat de voeding indertijd als eerste in het chassis was gemonteerd, moest de rest (I/O-paneel, toetsenbord, cassetterecorder, print) er eerst uit. Daarna kon de voeding worden losgehaald en kon ik de elco’s vervangen. In Fig. 6 zie je de testopstelling van de voeding met nieuwe elco’s. Alle LED’s gingen aan en de spanningen (+5V, +12V, -5V, -12V) klopten, missie geslaagd!

Fig. 6 Met nieuwe elco’s werkt de voeding weer!

Daarna op tafel de print, het toetsenbord en de monitor aangesloten (Fig. 7) en het Operating System meldde zich keurig met NAS-SYS 1 (Fig. 8).

Fig. 7 De testopstelling.
Fig. 8 Het Operating System meldt zich.

De cassetterecorder (nodig voor het opslaan van programma’s) bleek door snaarproblemen ook niet te werken. Omdat ik vind dat cassettebandjes niet echt handig meer zijn voor de opslag van programma’s, en ik nog een MP3-speler had liggen, heb ik deze geschikt gemaakt om als alternatief te gebruiken. En om de frontplaat van het koffertje intact te laten heb ik het binnenwerk van de cassetterecorder vervangen door de MP3-speler. In deel 2 van dit blog over de NASCOM-1 vertel ik hier meer over.

Wordt vervolgd…

Scroll naar boven