In dit tweede deel van de beschrijving van mijn vleermuisdetector laat ik je wat foto’s zien die ik tijdens en na de montage heb gemaakt, en vertel ik ook over het frequentiedisplay dat ik er later aan heb toegevoegd. Het begon met wat proefschakelingen op gaatjesprint: de voorversterker, de oscillator en de rest (mixer/lf-versterker/voeding), en dit alles aan elkaar ‘geknoopt’ in een plastic voorraaddoosje (Fig.1). Het was meer een ‘proof of concept’ dan een goed doordachte schakeling, maar het werkte wel!
Daarna heb ik veel geëxperimenteerd met stukjes van de schakeling op breadboard, en als zo’n stukje goed werkte heb ik het op de uiteindelijke gaatjesprint gemonteerd. De layout van die print was dus niet van tevoren bedacht, maar ‘ontstond’ tijdens het monteren van de verschillende onderdelen van de schakeling (Fig. 2).
In figuur 3 zie je de volgende stap in de montage. Er is nog ruimte op de print voor de lf-versterker, de voeding en de microfoon-voorversterker.
Dan nog even passen en meten hoe ik alle onderdelen in de behuizing (een blikken doosje van 16 x 10 x 3 cm ) ga plaatsen., en het resultaat zie je in figuur 4. Alleen jammer dat ik het schroefje van een van de luidsprekerklemmetjes te vast heb aangedraaid (deukje). Gelukkig komt daar in een volgende stap het frequentiedisplay te zitten, en dan valt het minder op.
Ik heb de microfoon op de behuizing geplakt met een grote rubber tule ertussen zodat trillingen van het kastje geen stoorgeluiden veroorzaken. Voor de batterij heb ik een soort ‘hokje’ van blik gemaakt zodat deze goed blijft zitten als je buiten met de vleermuisdetector rondloopt. Na de montage nog een schaalverdeling aangebracht en dat was het… totdat ik bedacht dat het misschien handiger zou zijn om een verlicht frequentiedisplay toe te voegen.
Het frequentiedisplay:
Ik had nog een LCD type 1602 liggen (2 regels van 16 tekens) en zo’n display kun je direct vanuit een geschikt microcontrollerboard zoals een Arduino Uno aansturen.
Maar omdat je niet alle onderdelen van een Arduino nodig hebt om frequenties te meten, en het in verband met de batterijvoeding van de vleermuisdetector handig is om het stroomverbruik zoveel mogelijk te beperken, gebruik ik alleen de microcontroller uit de Arduino plus nog een paar onderdelen. Een ‘gestripte’ Arduino dus. In figuur 6 zie je links de complete Arduino en rechts de onderdelen die je eigenlijk alleen maar nodig hebt. De ATMega386P plus het kristal en de twee condensatoren zijn online als setje verkrijgbaar. Het aansluitschema zie je in figuur 7. Het moet een ATMega386P met bootloader zijn, want dan kun je deze zonder meer in een Arduino Uno stoppen en vervolgens via de Arduino-IDE programmeren.
Op een stukje gaatjesprint gemonteerd ziet het er als volgt uit (figuur 8):
Het gebruikte programma voor de microcontroller (de Arduino-‘sketch’) zie je in figuur 9 met daarnaast het resultaat op het display. In deze sketch wordt een timer gestart die 1 milliseconde lang de binnenkomende pulsen telt en dit aantal (dat is de frequentie in kHz) op het display weergeeft. Dit proces wordt steeds herhaald. Om ervoor te zorgen dat de weergave op het display niet van links naar rechts springt als de frequentie boven de 100 kHz komt, wordt er voor frequenties onder 100 kHz links in het display een spatie toegevoegd.
Ik heb de stroom gemeten die de 9-volt batterij moet leveren: Dat is 22 mA voor de vleermuisdetector zonder frequentiedisplay, en 44 mA voor de vleermuisdetector met frequentiedisplay. Nu moet ik gaan nadenken over een nieuwe behuizing waar ook het frequentiedisplay in past…
Voor meer informatie over vleermuizen: zoogdiervereniging.nl en vleermuis.net
In de volgende aflevering ga ik het hebben over andere toepassingen van de vleermuisdetector dan het luisteren naar vleermuizen, onder andere het gebruik als radio-ontvanger voor frequenties in het VLF-gebied.